بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 117

از پا ننشستن-سماجت ورزیدن-از کوشش دست نکشیدن

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

خرفت-نادان-ابله-کند ذهن

افندی پیزی-به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو-پهلوان پنبه

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت

پیه دل باز کردن-تحمل کردن

در رفتن با کسی-رفع اختلاف کردن با کسی-آشتی کردن

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت
زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

اشکنک سرشکنک داشتن(با خطر همراه بودن)

بازاری-دارای شغلی در بازار-مبتذل

دبه در آوردن-جر زدن-از قول خود سر باز زدن-اظهار پشیمانی کردن پس از عقد قرارداد

دو لول-اسلحه ای بلند دارای دو خانه برای فشنگ گذاری

اتر خان رشتی-آدم پرافاده

آش دهن سوزی نبودن-زیاد جالب نبودن-اهمیت زیادی نداشتن

تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود

تر و خشک کردن-رسیدگی کردن-پرستاری کردن

پیله-مو

دست انداختن به روی چیزی-چیزی زا غاصبانه تصرف کردن

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

بیگاری-کار اجباری و بی مزد

جیره بندی-سهم بندی

آهوی خاور(آفتاب)

دان دان شدن-دانه بستن عسل و شیره و روغن و مانند این ها

پس پناه-جای خلوت در خانه یا کوچه-پستو

آواز دهل(چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است، نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد)

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد
دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

کار شگفت‌انگیز کردن

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری
چیز فهم-عاقل و فهمیده

چادر-پوشش زنان مسلمان ایرانی که پارچه ای است نیم دایره که دنباله ی آن تا پشت پا می رسد

آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

از پاشنه در آوردن-به هر گوشه و کنار سر کشیدن

دو پشته سوار شدن-دو نفری بر ستور یا وسیله ی نقلیه سوار شدن

درق درق-صدای خوردن دو چیز سخت به هم

چشم چرانی-هرزه نگاهی-به رن و دختر مردم نگاه کردن

بابا بزرگ-پدر بزرگ

زیر پای کسی نشستن-کسی را از راه به در بردن-فریب دادن

چاچول زدن-گشت و گذار بی هوده-ول گردی

پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

پخش-پراکنده

بد قلق-بد عادت-بد ادا

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

زحمت را کم کردن-رفع مزاحمت کردن

خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن

جوش خوردن معامله-انجام شدن معامله-منعقد شدن قرارداد

ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است
این در و آن در زدن(برای انجام کاری کوشش بسیار کردن)

داوطلب-خواستار-نامزد

آشنایی به روشنایی انداختن-پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

حرف پهلودار-سخن کنایه آمیز

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

دست دوم-کار کرده-مستعمل

انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

جیب کسی را خالی کردن-پول های کسی را ربودن

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

حق شناسی-سپاس گزاری
ارنعوت-آدم ستبر و پرزور و بی‌انصاف

احتیاطی(نجس، ناپاک)

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

پس دوزی-دوختن پشت لباس با دست

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان
خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن
پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک

چو انداختن-شایعه پراکندن

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

زینه-پله

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

ذات کسی خراب بودن-بد اصل و نسب بودن-اصالت نداشتن-بد جنس بودن

تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو

از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است

روزه ی گنجشک-روزه ی کله گنجشکی

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن

دست را بند کردن-به کاری مشغول کردن

پیش بینی کردن کار یا شخصی

روز مبادا-روز سختی و پریشانی

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن

آت و آشغال-وسایل کهنه و بی‌مصرف

دو پا-انسان

بامبول زدن-حقه سوار کردن

ته دیگ-برنج برشته شده و چسبیده به ته دیگ و یا چیزی که زیر برنج در ته دیگ بگذارند

آرد خود را بیختن و الک را آویختن-کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست

پوست انداختن-از سختی چیزی به ستوه آمدن

خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

تو سی خودت، من سی خودم-از تو به خیر و از ما به سلامت
پیه سوز- پی سوز

دست و بال-دور و بر-اطراف

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

زار زدن-سخت گریه کردن

ار زبان کسی(از قول کسی)

تجدید شدن-قبول نشدن در پایان سال تحصیلی و تکرار برخی از درس ها در شهریور ماه

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

انگشت بر چشم نهادن(پذیرفتن، مسلم دانستن)

روی کسی را به زمین انداختن-درخواست کسی را رد کردن

خوش اندام-خوش هیکل-خوش اندازه و برازنده

پابند شدن-دلبستگی پیدا کردن-به چیزی یا کسی گرفتار شدن

جوال پنبه آوردن-حرص و طمع زیاد داشتن-میل و علاقه ی فراوان داشتن
در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار

ترک بیلمز-آدم نادان

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

از کیسه خوردن(از جیب خوردن)

جیک-صدا-آواز

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

بُز ِ گَر-بزی که بیماریِ گَری

آب دندان خوردن-حسرت خوردن

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

پِهِن بار کسی کردن-آبرو و ارزش و اعتبار نداشتن

ادرار کوچک-شاش

تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

بیخ ریش کسی ماندن-روی دست کسی ماندن

رفوزه-رد شده در امتحان-مردود

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن
چادر دَران کردن-از رفتن زن مهمان جلوگیری کردن

خاک تو سری کردن-نزدیکی کردن زن با شوهر

چیز خور شدن-مسموم شدن
بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

خالی کردن دل کسی-کسی را ترساندن

خدابیامرزی-درخواست بخشش

بسیار دلواپس و نگران بودن

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

خاطره-یادگار

انگشت‌شمار-کم-معدود

چشته خور کردن کسی-کسی را از لطف خود بهره مند کردن

زمزمه کردن-زیر لب خواندن-ترنم کردن

آب شدن-شرمنده شدن-رفتن آبرو-به فروش رفتن کالا

پیشس گیری کردن-جلوگیری کردن-دفع

تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

خانم آوردن-پا اندازی کردن

پاپوش درست کردن-پرونده درست کردن- توطئه کردن

چیز دار-ثروتمند

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند

رنگ و رو رفته-کهنه-فرسوده-کارکرده

بی نور-بی عرضه-بی مصرف-کسی که به دوستان کمکی نکند

دست انداختن-ریشخند کردن-مسخره کردن

دور از شما ب-لانسبت

آدم شش‌درچهار-شخص کوچک اندام و ریزنقش

بخت-شانس-اقبال-شوهر

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

دریافتی-حقوق

خاور زمین-قاره ی آسیا

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن
آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)
حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

دماغ خشکی-بی مغزی-دیوانگی

جنب و جوش-فعالیت-کوشش و تقلا

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

بابا ننه دار-خانواده دار-اصیل-صاحب نام و نشان

خواری و زاری-پریشان حالی

رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن
چیلک دان-چینه دان

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن
توی کوک کسی یا چیزی رفتن-کسی یا چیزی را زیر نظر داشتن- توی نخ چیزی رفتن

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

خلق الله-مردم

تپه تپه-چیزهایی که بی نظم کنار هم انباشته باشند
پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

ابرو کج کردن-خشم گرفتن

تب کردن خر-پوشیدن لباس ضخیم در هوای گرم

پاکاری-شغل پاکار

خاک به دهنم-زبانم لال

ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)

حنز پنزر-نگا. خرت و پرت

دو پول-مبلغ بسیار ناچیز و اندک

دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن
دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن
چله-چاق-چرب و چیلی

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

پر پر زده-ور پریده-نفرینی با آرزوی جان کندن کسی

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

تحویل سال-سال گردش-لحظه ی وارد شدن به سال نو

توی گود نبودن-در متن موضوع نبودن-اطلاع دقیق نداشتن-در حاشیه بودن

برات شدن به دل کسی-گواهی درونی پیدا کردن-گواهی دادن دل

از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

دست بالا کردن-پیش قدم شدن-آستین بالا زدن

از خواب پریدن(بیدارشدن ناگهانی از خواب)

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین
راه بردن-بلد بودن-دانستن-اداره کردن-سامان دادن

پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

اقل‌کم(دست‌کم، لااقل)

چندر غاز-پول بسیار کم

پینکی رفتن-چرت زدن

تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

حاج بادام-گونه ای شیرینی از آرد و بادام و شکر

زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

حلوا خور-مرده خور-کسی که همیشه برای خوردن به مجالس ترحیم می رود

از زمین سبز شدن(ناگهان و بی‌خبر پدیدار شدن، به‌طور غیرمنتظره حاضر شدن)

راپرت-گزارش-خبر

الو(شعله‌ی آتش، در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم))

خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند

آش همان آش و کاسه همان کاسه(چیزی تغییر نکرده)

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب

اختر شمردن-شب‌بیداری

از بیخ عرب بودن-یکسره منکر شدن-به‌کلی زیر چیزی زدن

خاج کشیدن-صلیب کشیدن

دوا درمان-مداوا-معالجه

چغندر پخته-لبو

پی نوشت-مطلبی که پس از پایان نوشته به آن افزوده می شود

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

اهل دود-سیگاری

جِر زدن-دبه درآوردن-گردن نگرفتن-تقلب کردن در بازی
پرت کردن-چیزی را با شدت دور انداختن

از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب

از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

دماغ خشکی-بی مغزی-دیوانگی

دیر کردن-تاخیر کردن

آب‌زیرکاه(حیله گر، فتنه انگیز، دو رو)

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت
آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

انگشت بر چشم نهادن-پذیرفتن-مسلم دانستن

جا دار-وسیع-فراخ

درز کردن-فاش شدن-آشکار شدن

دار کشیدن-دار زدن
خوش حرکت-خوش رفتار-طناز

تپل مپل-چاق و چله

پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

چشم نم نمی-کسی که چشمش آب پس نمی دهد

پشت خاک انداز-بسیار کم-به اندازه ی پشت خاک انداز

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

خُردینه-بچه ی خردسال

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن
حق آب و گل-امتیاز-اعتبار

توان هماوردی با کسی را داشتن

چهره کردن-نگا. چهره شدن

چوروکیده-پر چین و چوروک

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)
از نافِ جایی آمدن(کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن)
آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)
بی صفت-بی بهره از صفات خوب انسانی
اخت بودن(سازگار و هماهنگ بودن، مانوس بودن)

زار-نا به سامان-خراب-بد

خوابیدن-خراب شدن-فرو ریختن

آب و تاب-تکلف-لفت و لعاب-تفصیل

جوش خوردن معامله-انجام شدن معامله-منعقد شدن قرارداد

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

خوش پوش-شیک پوش-آن که همواره لباس تمیز و برازنده می پوشد

اسم‌ورسم(نام و مقام، شهرت و اعتبار)

انگشت بلند کردن(اجازه‌ی سخن خواستن)

از خدا خواستن-در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است

خبردار-اصطلاح نظامی برای آماده کردن سربازان برای انجام فرمان

از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن

چاق کردن دنده-به دنده گذاشتن اتوموبیل

تخم سگ-نوعی دشنام است مانند پدر سگ

چراغ پیه سوز-چراغی فتیله ای که سوخت آن از پیه بود

تشت رسوایی کسی به صدا درآمدن- تشت کسی از بام افتادن
بالای چیزی پول دادن-برای چیزی پول خرج کردن

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

چای کار-کشت کننده ی چای

خوره-جذام-آکله

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)

آشنایی دادن-خود را معرفی کردن

خیابان گز کردن-ول گشتن
جیغ زدن-فریاد کشیدن-داد زدن

جیره ی کسی را روی یخ نوشتن و جلو آفتاب گذاشتن-با کسی دشمنی کردن
از خشت افتادن-بدنیا آمدن

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

چش-چشم

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

چش-چشم

پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف
به دل خود صابون مالیدن-به خود وعده ی خوش دادن

افتادن دست-از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن

این به آن در-چیزی که عوض دارد گله ندارد-در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند

رشته ی سر در گم-وضع بغرنج-کار دشوار

ترتیب اثر دادن-به حساب آوردن-اهمیت دادن