لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 262

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

دزدیدن قد-خود را برای دیده نشدن خم کردن
حواله ی سر خرمن-وعده به آینده ی نامعلوم
اجاق(دودمان)

تن به کار دادن-زیر بار کار و مسئولیت رفتن-برای کار آماده شدن

جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه

چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

جا دار-وسیع-فراخ

رک نگاه کردن-رک رک نگاه کردن

دَنگال-جادار-بسیار فراخ

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

روغن داغ-روغن گداخته

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

اُرُسی(کفش)

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

از جنس چیزی بودن

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)

جای پا-اثر-نشانه-رد

دیوار به دیوار-بی فاصله-به هم چسبیده

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

اصحاب منقل(اهل گفت‌وگو و سخن)

رفتن و کشک خود را ساییدن-پی کار خود رفتن و فکری به حال خود کردن

اختر شمردن-شب‌بیداری

تمام کردن-مردن
پَخ خوردن-تیزی چیزی
دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن
دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

بالا آوردن-استفراغ کردن

حظ کردن-لذت بردن

پی نوشت-مطلبی که پس از پایان نوشته به آن افزوده می شود

جلو بُر شدن-مورد حمله قرار گرفتن

از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

تحویل دار-کسی که در بانک از مشتری پول می گیرد و یا به او پول می دهد

خاج پرست-مسیحی-عیسوی-ارمنی-آشوری

چشم وزغ-نگا. چشم ورقلمبیده
بعد از نود و بوقی-پس از مدتی دراز

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن
آب از سر گذشتن(کار از چاره و تدبیر گذشتن)

پرداختی-مبلغ داده شده

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

آفتاب برِ دیوار آمدن(به پایان آمدن عمر)

دار و دسته راه انداختن-برانگیختن یاران و طرفداران-ترتیب دادن گروه هواداران

پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله
دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد
استخوان در گلو داشتن(رنج و سختی کشیدن)

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

اسباب زحمت-کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود

زیر دین رفتن-قرض دار شدن-مدیون شدن

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

تا برداشتن-تا شدن-خم شدن

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

آب‌زیرکاه(حیله گر، فتنه انگیز، دو رو)

باجه-جای بلیت فروشی

آش نذری-آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند
پر در آوردن-بسیار خوشحال و سبکبال شدن
دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

تشت کسی از بام افتادن-رسوا شدن-آشکار شدن راز

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

چاله چوله-جای پر از گودال-زمین ناهموار

تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

چُس افاده-افاده ی بی جا

آب اندام-زیبا تن و خوش‌رو

دست را بند کردن-به کاری مشغول کردن

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

زدن خود به آن راه-خود را به نادانی

اشتر گربه(چیزهای نامتناسب با هم)
چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز

تت و پت-لکنت زبان

پوست پیازی-نازک و بی دوام
پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

چَکی-وزن نکرده-یک جا
آب آتش مزاج(می سرخ)

انداختنی(جنس نامرغوب)

زین کردن گربه ی کسی-کسی را به زحمت انداختن-کسی را گرفتار دردسر و ناراحتی کردن

اسباب‌کشی-نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر

چینه کش-بنایی که دیوار گلی می سازد

به تر تر افتادن-اسهال گرفتن-دچار شکم روش شدن

از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)
از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)
ارنعوت-آدم ستبر و پرزور و بی‌انصاف
امان کسی را بریدن-کسی را درمانده و بیچاره کردن
زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد
توپ و تشر زدن-سخنان درشت به کسی گفتن-بر سر کسی فریاد زدن
باجی-خواهر-زن ناشناس

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

اَنَک کردن-تحقیر کردن-خجالت دادن

پا به رکاب-آماده ی رفتن

دوش گرفتن-زیر دوش ایستادن و خود را شستن

تبدیل به احسن کردن-چیزی را با چیز بهتری عوض کردن
آک‌بند(نو واستفاده‌نشده، هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده، دست اول)
اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

جور به جور-نگا. جوراجور
بی صفت-بی بهره از صفات خوب انسانی

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

دست به سینه-آماده ی فرمان-در نهایت ادب و احترام

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده
زن و بچه-اهل و عیال-زن و فرزند

خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

بی مناسبت-نابجا-نامربوط

خرج شدن-مصرف شدن-به کار رفتن

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن
دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

بامبه-توسری

خواب زده-خواب آلود-خواب گرفته

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا
پیزری-پوشالی-بی ارزش و بی مصرف

دلی از عزا درآوردن-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل خوردن-به خوشی ساعتی را گذراندن

زبان کسی گرفتن-لکنت زبان داشتن
داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

پیسی سر کسی در آوردن-با کسی نهایت بدرفتاری را کردن

زمین گذاشتن چیزی-چیزی را ترک کردن

پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

پرداخت کردن-صیقل دادن-جلا دادن
جاپیچ-جاکش-دلال محبت
دل دادن و قلوه گرفتن-غرق گفت و گو و راز و نیاز بودن

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد
اوستا چسک-فضول و مزاحم-سرخر

الحق و الانصاف-انصافن-حقن
ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

خارشک-مردم آزار-سادیست

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

بوق سحر-نزدیک صبح-سحرگاهان

آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند
توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی
بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

ابرو تنگ کردن-ناز و غمزه نمودن-افاده و بی‌اعتنایی کردن

ته دیگ-برنج برشته شده و چسبیده به ته دیگ و یا چیزی که زیر برنج در ته دیگ بگذارند

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

تو به تو-گوناگون-لا به لا
تیغه-هر چیزی که مانند تیغ باشد-دیوار نازک
به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

دفتر کل-دفتری که در آن انواع کلیه معاملات و خلاصه ی هر کدام را در آن وارد می کنند

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

زور گفتن-حرف و خواست خود را به کسی تحمیل کردن

خوش خوشک-یواش یواش-آهسته آهسته
آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

جوشکاری-جوش دادن قطعات فلزی

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش

از دماغ کسی در آمدن-شادی و نشاطی را با اندوه و رنج تاوان دادن

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

از پشه گوشت کبابی خواستن(خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن)

دامنی-پارچه ای که با آن دامن می دوزند

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

دهل کسی را زدن-کسی را از کار برکنار کردن

خواب دیدن برای کسی-نقشه کشیدن برای استفاده یا کوبیدن کسی

ابرو آمدن(عشوه ریختن، غمزه کردن)

حرف گوش کن-حرف شنو

استخوان‌فروش-ستایشگر آبا و اجداد

آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

ذِله آوردن-به ستوه آوردن-خسته و عاجز کردن

الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

از دور دستی برآتش داشتن(آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن)

دلادل-پُر-نهایت بزرگی-شکم زن آبستن

دلجور-همدل

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

درب و داغان-خرد و متلاشی-پریشان

اوضاع احوال-وضع و حال

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

دست دست کردن-تردید داشتن-وقت کشتن-وقت را هدر دادن

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

زرد آلو عنک-نوعی زردآلوی نامرغوب و ترش

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

تار و مار-متفرق-پراکنده

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی
رضا ترکی-پارچه ی ابریشمی یزدی که در مشهد به آن علی شیر خدا می گویند.

از شوخی گذشته-حالا برسیم به مطالب جدی

دماغ چاقی-احوال پرسی

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

زنجیر زدن-زنجیر به پشت خود زدن

بار گردن کسی گذاشتن-کاری را به زور و اصرار به عهده ی کسی گذاشتن
دس دس کردن-دست زدن-طول دادن-وقت گذراندن

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن

چرت بردن کسی را-غالب شدن حالت خواب بر کسی

دهان کسی چاییدن-آرزوی محال داشتن-از عهده ی چیزی بر نیامدن

آفتاب کسی به زردی رسیدن(به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی)

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

خوش محضر-شیرین سخن-خوش مجلس

بازرس-مامور بررسی و کنترل

حی و حاضر-آماده

پروار-فربه-چاق

خلاص کردن-تمام کردن-کشتن

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی

بازرسی-بررسی و کنترل

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

جرات داشتن-دلیر بودن-جسارت داشتن

پر اشتها-کسی که متمایل به خوردن زیاد است

جلز-نگا. جز

اَنف کسی معیوب بودن-ابله بودن-خل بودن

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

براه-سازگار-اهل سازش-با گذشت

خال به خال-خال خال

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

بالای چیزی پول دادن-برای چیزی پول خرج کردن
آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی

چفت و بست نداشتن دهن-راز نگهدار نبودن
آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی

آواز دهل(چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است، نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد)
به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

حلوا خور-مرده خور-کسی که همیشه برای خوردن به مجالس ترحیم می رود
شعله‌ی آتش

دوستی خاله خرسه-دوستی از روی نادانی که موجب زیان شود

چَکی-وزن نکرده-یک جا

خاطر خواه-عاشق-دل باخته

برخورد کردن-تصادف کردن-دیدارکردن

آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

جُستن-چیز گمشده را یافتن

دُم کلفت-پول دار-مقتدر

دم موشی-هر چیز باریک و دراز

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن
پا پیش-گذاشتن پیشقدم شدن-آستین بالا زدن
رودربایستی-ملاحظه-مراعات-شرم و حیا

پا-حریف
دراز نوشتن-مطلب را طول دادن-طومار نوشتن
بر پا-سرپا-استوار-بلند شوید !

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

خرکچی-چارپادار

دراز به دراز-تعبیری برای کسی که مدتی دراز خوابیده است
خر تب کرده-به تمسخر به کسی می گویند که در هوای گرم لباس بسیار کلفت بپوشد
حرف پراندن-بدون اندیشیدن چیزی گفتن

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)

چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند

چراغان-جشن و سرور پر چراغ

چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی
داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن

بچه پس انداختن-فرزند به دنیا آوردن

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

ده مرده حلاج بودن-بسیار زرنگ و کاری بودن

از تو چه پنهان(راستش را بخواهی)

تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

چس خور-آدم خسیس-بخیل

تو دوزی-دوختن از درون

جگری-به رنگ جگر
بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن
استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن
از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن
تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

بی چک و چانه-بی گفت و شنود-بی کم و کاست

به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

استخوان‌دار-محکم-بااراده
دلو حاجی میرزا آقاسی-آدم بی قرار و پر تحرک

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

پرچ کردن-فرو بردن میخ در چیزی و کوبیدن و پهن کردن سر آن

دسته-جمعیت سینه زن

رضا ترکی-پارچه ی ابریشمی یزدی که در مشهد به آن علی شیر خدا می گویند.

چله دار-کسی که در روز چهلم مرگ عزیزی عزاداری کند
ریسمان را طناب کردن-یک کلاغ چهل کلاغ کردن-اغراق کردن
درس خوان-شاگرد زرنگ و کوشا

بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای
از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن(ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن)

پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد

دو لبه-دارای لب کلفت

پُخت-هر نوبت از پختن

ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

پس دوزی-دوختن پشت لباس با دست
از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

پا-حریف

آب حیات(عشق و محبت، دهان معشوق)

پا بر جا کردن-اثبات-مستحکم کردن

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

ریغماسی-ضعیف و مردنی-مریض و کم مقاومت

باب شدن-معمول و رایج شدن

باریک-دقیق-حساس
رنگ پریدگی-بی رنگ شدن چهره از ترس یا خشم یا بیماری-رنگ باختگی
چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن

در خط چیزی بودن-در فکر و نقشه ی کاری بودن

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

تعریفی-قابل توجه-عالی

دیم کاری-کشاورزی دیم

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند

پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد

حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

بیرونی-مقابل درونی-جایی از خانه که مردان و خدمتگزاران مرد می نشینند

زغال اخته-میوه ای از زیتون کوچک تر و ترش مزه

آتش بی‌باد-ظلم-می

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

به هدر رفتن-تلف شدن-تباه شدن- از دست رفتن

دو شاخ-دارای دو شقه

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

توی دل کسی خالی شدن-ترسیدن-ناامید شدن

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است
دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند
درگاهی-آستانه

تَپ تَپ-آواز خوردن چیزی به چیز نرم

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

بیخود-بی مصرف-بدرد نخور

با آب و تاب-با شرح و تفصیل

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن
از زیر بته عمل آمدن-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

بدلی-تقلبی-جنس بد

فرض کنیم که

دم به خمره زدن-باده گساری کردن-شراب خوردن

دزدیده نگاه کردن-زیر چشمی نگریستن-بدون آن که طرف بداند او را زیر نظر گرفتن

زد و خورد-کتک کاری-دعوا و مرافعه
از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)
خانه خمیر-نگا. خانه خراب