اینجانب بهاره عسگریان دهکردی دانشجوی ورودی سال ۱۳۹۲مقطع کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی گواهی می‌نمایم چنانچه در پایان‌نامه خود از فکر، ایده و نوشته دیگری بهره گرفته‌ام با نقل‌قول مستقیم یا غیرمستقیم منبع و مأخذ آن را نیز در جای مناسب ذکر کرده‌ام. بدیهی است مسئولیت تمامی مطالبی که نقل‌قول دیگران نباشد بر عهده خویش می‌دانم و جوابگوی آن خواهم بود.
دانشجو تأیید می‌نماید که مطالب مندرج در این پایان‌نامه نتیجه تحقیقات خودش می‌باشد و در صورت استفاده از نتایج دیگران مرجع آن را ذکر نموده است.
نام و نام خانوادگی دانشجو
تاریخ و امضاء
اینجانب بهاره عسگریان دهکردی دانشجوی ورودی سال مقطع کارشناسی ارشد رشته گواهی می‌نمایم چنانچه بر اساس مطالب پایان‌نامه خود اقدام به انتشار مقاله، کتاب و … نمایم ضمن مطلع نمودن استاد راهنما، با نظر ایشان نسبت به نشر مقاله، کتاب و … و به‌صورت مشترک و با ذکر نام استاد راهنما مبادرت نمایم.
نام و نام خانوادگی دانشجو
تاریخ و امضاء
کلیه حقوق مادی مترتب از نتایج مطالعات، آزمایشات و نوآوری ناشی از تحقیق موضوع این پایان‌نامه متعلق به دانشگاه پیام نور می‌باشد.
آذر ۱۳۹۴
تقدیم به
ماحصل آموخته‌هایم را تقدیم می‌کنم به آنان که مهر آسمانی‌شان آرام‌بخش آلام زمینی‌ام است…
به استوارترین تکیه‌گاهم، دستان پرمهر پدرم
به سبزترین نگاه زندگی‌ام، چشمان سبز مادرم
که هرچه آموختم در مکتب عشق ایشان آموختم و هرچه بکوشم قطره‌ای از دریای بی‌کران مهربانی‌شان را سپاس نتوانم بگویم.
ره‌آوردی گران‌سنگ‌تر از این ارزان نداشتم تا به خاک‌پایتان نثار کنم، باشد که حاصل تلاشم نسیم‌گونه غبار خستگی‌تان را بزداید.
بهاره عسگریان دهکردی
آذر ۱۳۹۴
تشکر و قدردانی
حمد و سپاس خداوند یکتا را که با توکل بر او و تکیه بر توفیقاتش توانستم مرحله‌ی دیگری از مراحل تحصیل را پشت سر نهم. این پایان‌نامه نشان از زحمات کلیه‌ی کسانی دارد که در تدوین آن هر یک نقشی مؤثر ایفا نموده‌اند. در ابتدا لازم است از زحمات جناب آقای دکتر سید علی علم‌الهدی و جناب آقای دکتر رضا رسولی شربیانی که همواره از راهنمایی‌های ایشان بهره برده‌ام کمال تشکر را داشته باشم. همچنین از اساتید فاضل و اندیشمند دانشگاه پیام نور تهران ـ واحد لواسانات که همواره نگارنده را مورد لطف و محبت خود قرار داده‌اند، کمال تشکر را دارم.
بهاره عسگریان دهکردی
آذر ۱۳۹۴
چکیده
عنوان این پایان‌نامه تجرد خیال در فلسفه ملاصدرا با رویکرد معرفت‌شناختی است. در آن نظرات فلاسفه‌ی بزرگ اسلام ازجمله ابن‌سینا رئیس مکتب مشاء، سهروردی رئیس مکتب اشراق، ابن‌عربی پدر عرفان نظری، ملاصدرا رئیس مکتب حکمت متعالیه درباره قوه خیال، مجرد یا مادی بودن آن، لوازم و کارکردهای معرفت‌شناختی و وجود شناختی تجرد خیال موردبررسی و تطبیق قرار گرفته است.
قوه خیال یکی از قوای باطنی نفس انسان می‌باشد. ابن‌سینا قائل به مادی بودن خیال و صور خیالی می‌باشد. اشراقیون برخلاف مشائیان صور خیالی و مثالی را مجرد، و قائل به تجرد خیال در قوس نزول یا خیال منفصل هستند اما همانند آن‌ها قوه خیال را مادی می‌دانند. ابن‌عربی قوه خیال و صور خیالی و مثالی را مجرد دانسته و قائل به تجرد خیال هم در قوس نزول یا خیال منفصل و هم در قوس صعود یا خیال متصل می‌باشند. ملاصدرا نیز همچون ابن‌عربی قوه خیال و صور خیالی را مجرد می‌داند و قائل به تجرد خیال متصل و خیال منفصل هست.
اثبات تجرد خیال ازلحاظ معرفت‌شناختی و وجود شناختی لوازم و کارکردهای فوق‌العاده‌ای دارد. ازجمله حل شبهات متکلمین مثل (انطباع کبیر در صغیر، الشریک الباری در ذهن، اجتماع نقیضین و اجتماع ضدین در ذهن، تحقق معدومات و…)، رفع اشکالات وجود ذهنی، تکثر و وجود برزخی، حل مسئله ابصار نفس، رفع اشکال صدور کثیر از واحد و آگاهی کثیر به واحد، اتحاد عالم و معلوم و … می‌باشد همچنین ازنظر وجود شناختی، اثبات عالم مثال منفصل و متصل، رفع اشکال حرکت جوهری، شبهه‌ی آکل و مأکول، تصحیح معاد جسمانی و احوال اخروی، تجرد نفوس حیوانات تام‌الوجود و بقای نفوس غیر بالغ را اشاره کرد.
این پایان‌نامه شامل پنج فصل می‌باشد که فصل اول کلیات نام دارد و شامل تعاریف خیال و تجرد، بیان تاریخچه خیال و نظرات دیدگاه‌های متفکران مسلمان درباره‌قوه خیال و تجرد می‌باشد. فصل دوم دیدگاه مشائیان را درباره خیال و مجرد یا مادی بودن آن بررسی کرده و فصل سه و چهار و پنج به ترتیب دیدگاه سهروردی، ابن‌عربی، ملاصدرا را درباره تعریف قوه خیال و تجرد، مجرد یا مادی بودن خیال، لوازم و کارکردهای معرفت‌شناختی و وجود شناختی تجرد خیال بررسی کرده است.
کلیدواژه: نفس، ذهن، خیال، خیال متصل، تجرد، تجرید، ملاصدرا
فهرست مطالب
مقدمه ۱
تعریف مسئله و بیان سؤال‌های اصلی تحقیق: ۱
بیان پیشینه و ضرورت تحقیق ۱
جنبه‌ی جدید و نوآوری تحقیق ۲
فرضیه‌های تحقیق: ۲
ساختار تحقیق: ۲
مشکلات تحقیق: ۳
روش تحقیق: ۴
